Mục lục
Smart Contract là gì?
Smart Contract còn được gọi là Hợp đồng thông minh, có ý nghĩa là các chương trình chạy trên blockchain. Hợp đồng thông minh cũng giống như một hợp đồng kỹ thuật số bị bắt buộc thực hiện bởi một bộ quy tắc cụ thể. Các quy tắc này do bộ mã máy tính xác định trước mà tất cả các nút (node) trong mạng đều phải sao chép và thực thi các quy tắc đó.
Bản chất của Smart Contract chỉ là một đoạn mã chạy trên một hệ thống phân tán (blockchain), cho phép tạo ra các giao thức Permissionless (nghĩa là không cần trao quyền), cụ thể:
- Hai bên trong hợp đồng có thể đưa ra các cam kết thông qua blockchain mà không cần phải biết về danh tính hay tin tưởng lẫn nhau.
- Họ có thể đảm bảo rằng nếu các điều kiện của hợp đồng không được thỏa mãn, hợp đồng sẽ không được thực thi.
Hợp đồng Smart Contract còn hỗ trợ loại bỏ nhu cầu đối với các bên trung gian, giảm đáng kể chi phí hoạt động.
Toàn bộ hoạt động của Smart Contract được thực hiện một cách tự động và không có sự can thiệp từ bên ngoài, hay thông qua một bên thứ ba trung gian. Những giao dịch được thực hiện bằng các hợp đồng thông minh đều được minh bạch, có thể dễ dàng truy xuất được và không thể bị can thiệp hoặc đảo chiều. Các điều khoản trong Smart Contract tương đương với một hợp đồng có pháp lý và được ghi lại dưới ngôn ngữ của lập trình.
Mỗi blockchain đều có một phương pháp triển khai hợp đồng thông minh riêng biệt, ví dụ Polkadot có ink!, Cosmos có WASM, … Tuy nhiên nổi bật nhất vẫn là Hợp đồng thông minh Smart Contract chạy trên nền ảo của Ethereum (Ethereum Virtual Machine – EVM).
Smart Contract hoạt động như thế nào?
Smart Contract thường xuyên đề cập đến một thuật toán máy tính được thiết kế để hình thành, kiểm soát và cung cấp thông tin về chủ sở hữu nội dung. Nó được chạy trên nền tảng Etherum để tối ưu chức năng hết sức có thể, xác minh hoặc thực hiện các giao dịch đáng tin cậy một cách độc lập. Thông thường Smart Contract gồm:
- Chữ ký. Hai hoặc nhiều bên phải đồng ý để tiếp tục với các điều khoản và điều kiện được đề xuất.
- Xác định rõ chủ thể của hợp đồng. Chủ thể phải nằm trong bối cảnh của môi trường smart contract.
- Cụ thể với các điều khoản. Các điều khoản cần phải chính xác và được mô tả chi tiết. Ví dụ: smart contract của Ethereum dựa trên ngôn ngữ lập trình Solidity và Serpent, do đó, thỏa thuận phải theo các thuật ngữ toán học cụ thể tương thích với ngôn ngữ chính xác.
Bạn có thể tham gia Smart Contract dựa trên blockchain, tuy nhiên thỏa thuận này phải được đàm phán trước khi các điều khoản được đưa vào thực tế trong blockchain. Mỗi Smart Contract đều có vai trò tự động kích hoạt một hành động dựa trên thỏa thuận giữa hai người dùng duy trì trên blockchain, là khi người bán có ý định bán BTC, smart contract sẽ điều chỉnh việc chuyển giao cho đến khi BTC được đổi thành công từ người này sang người khác. Sau đó tiền sẽ được giải phóng và không có bất kỳ thay đổi nào. Và tất cả các thông tin về giao dịch sẽ được liệt kê và lưu trữ trong cơ sở dữ liệu công khai.
Ưu & nhược điểm của Hợp đồng thông minh
Ưu điểm:
- Smart Contract là các chương trình phi tập trung và tự thực hiện (self-executing), chúng giúp tăng tính minh bạch và giảm chi phí hoạt động.
- Hợp đồng thông minh là một bộ mã có thể lập trình, có khả năng tùy chỉnh cao và có thể được thiết kế theo nhiều cách khác nhau để có thể cung cấp nhiều loại dịch vụ và giải pháp.
Nhược điểm
- Do thuộc hệ thống blockchain nên không thể sửa đổi và can thiệp.
- Bên cạnh đó, Smart Contract cũng là sản phẩm từ blockchain, mà blockchain hiện vẫn chưa được bảo vệ bởi pháp lý. Nên Smart Contract nếu có lỗi xảy ra, người dùng cũng không được chính phủ bảo vệ quyền lợi.
Rủi ro của Smart Contract
Trước hết, nhược điểm của Smart Contract chính là không thể sửa đổi nhược điểm. Nếu không may viết sai bất kỳ điều khoản nào, ví dụ như thời gian trả token của các quỹ, team, … thì quý khách phải viết lại từ đầu.
Thứ 2, Smart Contract là các đoạn mã chạy trên một blockchain do con người tạo, chúng không hề có trí tuệ và chỉ hoạt động dựa trên cách mà nhà phát triển viết ra chúng, chứ không phải cách mà nhà phát triển nghĩ chúng sẽ hoạt động. Vì vậy hoàn toàn có khả năng hợp đồng thông minh xảy ra rủi ro vì bị tấn công và có lỗi.
Ứng dụng của Smart Contract trong Crypto
Các ứng dụng mà được cung cấp bởi các hệ thống tập trung đều có thể được thiết kế tương tự và cung cấp bởi các Smart Contract trên blockchain. Smart Contract cho phép các nhà phát triển thiết kế các loại ví, cụ thể là các trường hợp sử dụng khác nhau như Ví tiền điện tử để lưu trữ Coin & Token, các sàn giao dịch phi tập trung (DEX), trò chơi (gaming), NFT, …